W jaki sposób funkcjonuje zdrowa rodzina?
Rodzina,
którą możemy określić jako zdrową, prawidłowo funkcjonującą, spełnia
kilka podstawowych zasad. Według nich zdrowa rodzina to taka, która:
1. W miarę możliwości zaspokaja potrzeby poszczególnych jej członków
2.
Jest nastawiona na rozwój, czyli stara się akceptować naturalne zmiany
zachodzące w trakcie życia rodziny (dorastanie dzieci, zmiany związane z
zewnętrznymi sytuacjami…)
3. Jest bezpieczna
4. Opiera się na wzajemności (wzajemność w otrzymywaniu, ale także w dawaniu, np. pomocy czy wsparcia w trudnych chwilach)
5. Opiera się na zaufaniu
6. Opiera się na szczerości
7. Jest otwarta na zewnątrz
8. Obowiązują w niej takie normy, jak: „mówić”, „czuć”, „ufać”.
W jednym zdaniu można więc powiedzieć, że zdrowa rodzina to taka, w
której każdy może poczuć się ważny i na swój sposób być szczęśliwy, to
miejsce gdzie czujemy się bezpieczni oraz szanowani, gdzie mamy prawo
wyrażać nasze zdanie oraz w miarę możliwości rozwijamy się i spełniamy
nasze potrzeby.
W jaki sposób funkcjonuje rodzina z problemem uzależnienia?
Rodzina,
w której pojawia się problem uzależnienia zaczyna funkcjonować w
obrębie zasady, iż alkohol bądź inny środek jest sprawą nadrzędną,
wyznaczającą prawa i normy oraz zakres obowiązków. Rodzina, w której
rządzi alkohol lub narkotyki:
1.
Jest zamknięta, skłaniająca do izolacji i odosobnienia, do „kiszenia
się we własnym sosie”. To rodzina z sekretem, którego nie wynosi się na
zewnątrz. Tak, jak w domu problem jest ukrywany (np. potajemne picie
jednego z członków, przelewanie z butelek z alkoholem do butelek po
wodzie mineralnej), podobnie na zewnątrz dzieci czy inni niepijący
członkowie rodziny wstydzą się i ukrywają problem. W kontakcie ze
światem zewnętrznym dominują tu pozory, członkowie rodziny mówią często:
„u nas wszystko jest w porządku”, „my nie mamy problemów”. Problemy są
rozwiązywane we własnym zakresie (tak, aby „inni” się nie dowiedzieli),
czyli najczęściej wcale.
2.
Jest zakłamana i nieszczera. Nikt głośno nie mówi o problemie, a także o
swoich problemach. Pijaństwa często nie nazywa się po imieniu – kiedy
dziecko wspomni, że tatuś jest pijany słyszy uwagę, że wcale nie jest
pijany, ale zmęczony i że o własnym ojcu nie można mówić takich rzeczy.
Sam pijący także wmawia innym członkom rodziny, że nie jest pijany, że
wydaje im się i że znowu mają pretensje nie wiadomo o co, bo przecież
nic się nie stało. To zakłamanie przenosi się także na kontakty z
otoczeniem, gdzie nieuzależnieni członkowie rodziny mówią: „wydaje wam
się – u nas wszystko jest dobrze”, „nie czepiajcie się, nie ma powodów
do martwienia się o nas”.
3.
Brak w niej wzajemności, panuje tu niesprawiedliwy podział obowiązków
(jedni robią wszystko, inni są z tego zwolnieni) i ciągłe pretensje.
4. Nikt nikomu nie pomaga, członkowie rodziny są zdani sami na siebie.
5. Nie ma odrębności poszczególnych osób.
6. Obowiązują takie normy, jak: „nie mówić”, „nie czuć”, „nie ufać”.
W
jednym zdaniu można powiedzieć, że rodzina z problemem uzależnienia to
rodzina, w której ważny jest pozór, aby wszystko na zewnątrz wyglądało
dobrze, gdzie poszczególni członkowie nie mają zapewnionej własnej
odrębności oraz poszanowania swych praw.
Jakie role mogą pełnić bliscy osób uzależnionych?
Picie
alkoholu lub branie narkotyków sprawiające rządy w rodzinie wyznaczają
często odpowiednie role poszczególnych członków tej rodziny. Ze względu
na brak wzajemności w rodzinie dotkniętej uzależnieniem mogą utrwalić
się sztywne role, wśród których wymienić można:
1.
Rolę uzależnionego, który z biegiem czasu i postępowania choroby staje
się coraz bardziej nieodpowiedzialny i nie może pełnić swojej
„normalnej” roli (męża lub żony, ojca czy matki).
2.
Rolę partnera osoby uzależnionej (tzw. koalkoholika), która staje się
nadopiekuńczym ratownikiem zawsze gotowym do wyciągnięcia uzależnionego
ze wszystkich kłopotów, gotowym do ponoszenia konsekwencji jego picia
lub brania.
3.
Rolę dziecka – bohatera, którą często pełni najstarsze dziecko. To
dziecko nad wiek dorosłe, przejmujące obowiązki domowe rodziców, którzy
nie są w stanie ich spełniać, niesprawiające kłopotów i dobrze się
uczące.
4.
Rolę kozła ofiarnego, który wciąż przyciąga uwagę rodziny ze względu na
kłopoty, które sprawia – wychowawcze, w szkole, czasem z prawem.
Dziecko takie bardzo skutecznie odwraca uwagę rodziny od głównego
problemu, jakim jest uzależnienie.
5.
Rolę dziecka aniołka, dziecka niewidzialnego, które uciekając przed
domowymi awanturami i brakiem poczucie bezpieczeństwa chowa się w świat
fantazji i samotności.
6.
Rolę dziecka maskotki, które w trudnych sytuacjach potrafi wszystko
obrócić w żart, tym samym także odwracając uwagę od głównego problemu.
„Wejście”
w określoną rolę utrwala panujący w chorej rodzinie układ, a często
nawet wzmaga go. Jednak uwolnienie się z roli jest niezwykle trudne i
wymaga wiele wysiłku, a czasami przeżycia trudnych lub wręcz
dramatycznych chwil. Zmianę sytuacji utrudnia fakt, iż rodzina
uzależnionego jest współuzależniona…
Co to jest współuzależnienie?
Można
powiedzieć, że współuzależnienie to forma przystosowania się do tego,
co niszczy. Współuzależnienie podobnie jak trujący bluszcz owija osoby
współuzależnione i utrudnia im normalne, zdrowe i satysfakcjonujące
życie. To sposób, w jaki funkcjonują osoby żyjące z osobą uzależnioną.
Zachowanie osób współuzależnionych objawia się:
1.Ciągłą
koncentracją myśli, uczuć i zachowań wokół picia lub brania drugiej
osoby. Tak, jak życie alkoholika obraca się wokół butelki, tak życie
jego bliskich kręci się wokół niego. Ciągłe zastanawianie się: „co on
robi?”, „kiedy wróci?”, „czy przyjdzie pijany?”, „czy będzie w stanie
iść jutro do pracy lub zająć się ciągle odkładaną naprawą kapiącego
kranu?” to pytania, które nieustannie pojawiają się w myślach osób
współuzależnionych.
2.
Poczuciem konieczności kontrolowania picia lub brania drugiej osoby.
Chowanie butelek, dolewanie wody do alkoholu, wyrzucanie narkotyków czy
określenia: „nie pij tak dużo”, „czy mógłbyś/ mogłabyś dziś nie pić?”,
„pamiętasz jak ostatnio skończyło się twoje picie?” to typowe zachowania
osób współuzależnionych.
3.
Ochranianiem uzależnionego, czyli kryciem (np.„mąż się dziś źle czuje i
nie może pojawić się w pracy, to chyba jakaś grypa albo zatrucie…”) ,
zaprzeczaniem (np. „nie, moja żona nie jest pijana, wydaje ci się, jest
po prostu zmęczona…”), pomniejszaniem (np. ”wypił tylko kilka
kieliszków, przecież to nic strasznego…”).
4.
Poczuciem współwiny i negowaniem własnej wartości – „coś musi być ze
mną nie tak, że ona bierze..”, „jestem złą żoną i to dlatego on pije”.
5.
Huśtawką emocjonalną, która towarzyszy osobom współuzależnionym – „on
jest taki dobry, kiedy nie pije.. potrafi zrobić wtedy wiele wspaniałych
rzeczy…” lub „nienawidzę go kiedy pije, nie potrafię patrzeć na niego w
taki stanie…”.
Zachowania
te niestety wzmagają chorobę. Zwalnianie alkoholika czy narkomana z
odpowiedzialności za skutki picia lub brania, tuszowanie spraw, kłamstwa
w celu osłonienia go wzmacniają bezkarność picia lub brania i z
pewnością nie motywują do podjęcia leczenia. Często jednak osoby
współuzależnione zachowują się tak, ponieważ nie widzą innego sposobu
lub myślą, że w ten sposób uda im się odciągnąć alkoholika od picia czy
narkomana od brania. Nic bardziej błędnego!
Co robić, aby nie dać się pochłonąć trującemu bluszczowi?
Przerwanie błędnego koła jest niewątpliwie trudne, ponieważ
funkcjonujący, czasem przez wiele lat, sposób zachowania całej rodziny
nie jest łatwy do zmiany. Przede wszystkim warto zdać sobie sprawę, że
nie jest się samotnym, że wiele osób zmaga lub zmagało się z podobnym
problemem. Warto więc zgłosić się do najbliższej Poradni Terapii
Uzależnień lub skierować swe kroki w kierunku grup wsparcia, jakimi są
działające często przy kościołach, obok grup AA, grupy Al – Anon, które
zrzeszają osoby współuzależnione i służą im pomocą.
Podstawowe rady, którymi można by wesprzeć osoby współuzależnione to:
1.Przestań
zaprzeczać! Uzależniony ma z pewnością tak wiele przekonywujących
dowodów i argumentów, że trudno mu się oprzeć, ale ty dobrze wiesz, że
to nieprawda. Wstyd i obarczanie siebie winą oraz przekonanie, że
jeszcze nie jest tak źle, sprawia że wolisz nie przyznawać się przed
sobą, iż twój bliski jest uzależniony. Jeśli jednak chcesz zmienić swoją
sytuację musisz przyznać, że problem istnieje i że szkodzi on całej
rodzinie.
2.Zdaj
sobie sprawę, iż nie masz wpływu na picie lub branie tej drugiej osoby –
swoim zachowaniem nie spowodujesz, aby przestała pić lub brać, więc
spróbuj nie zajmować się nią, spójrz na siebie i swoje życie. Przestań
prosić, żeby już więcej nie pił, grozić, namawiać, zmuszać do obietnic,
kontrolować czy wyprowadzać z knajpy.
3.
Nie osłaniaj i nie chroń! Nie sprzątaj po pijackich wyczynach, nie
kładź do łóżka kiedy przychodzi pijany, nie dzwoń do szefa z
usprawiedliwieniem, nie płać jego długów – to wszystko zachowania, które
pomagają w utrzymywaniu się choroby i oddalają podjęcie decyzji o
leczeniu.
4.
Zdobądź jak najwięcej wiedzy o uzależnieniu i sposobach leczenia tej
choroby, to pomoże ci nie ulegać wymówkom i obietnicom uzależnionego.
5.
Naucz się bronić, szukać oparcia i korzystać z pomocy, bo to pomoże
przede wszystkim tobie powrócić do zdrowia. Poszukaj grup wsparcia,
zgłoś się do poradni, porozmawiaj z kimś, o kim wiesz, że miał podobny
problem.
Wszystkie te rady są niewątpliwie trudne do zastosowania w rzeczywistości i wymagają czasu, aby wprowadzić je w życie.
Można
z góry przewidzieć, że próba zastosowania tych zachowań spotka się z
ostrym oporem ze strony uzależnionego, ponieważ zmiana postępowania jest
jak kubeł zimnej wody wylany znienacka na głowę. Trzeba więc znaleźć
sojuszników, którzy pomogą powoli wprowadzać zmiany w życie i dodadzą
wiary…
Strony
- Strona główna
- Terapia schematów - co to takiego?
- Czym są wczesne nieadaptacyjne schematy?
- Schemat Podporządkowania
- Schemat "Poszukiwanie akceptacji i uznania"
- Schemat Porażki
- Schemat "Opuszczenie"
- Schemat - Samopoświęcenia
- Schemat - Niepełnowartościowość i wstyd
- Uzależnienie od partnera – zależność zamiast miło...
- Schemat - Emocjonalna Deprywacja
- Zespół Niezaspokojenia Emocjonalnego
- Czym są potrzeby emocjonalne?
- Mów o swoich potrzebach
- Fobia Społeczna
- Uraz w dzieciństwie
- Obsesje i kompulsje
- Jakie są przyczyny nerwicy?
- Współuzależnienie
- Jak funkcjonuje zdrowa rodzina?
- Przyczyny uzależnienia od miłości
- Wzorce uzależnienia od "miłości"
- Czym jest uzależnienie od "miłości"
- Choroba dobrych żon - Współuzależnienie
- Strata jako integralna część życia
- TEORIA PRZYWIĄZANIA BOWLBY'EGO
- O wpływie dzieciństwa na życie dorosłe
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz